Radyoaktif İyot (İyot-131) tedavisi nedir?
Radyoaktif iyot tedavisinin esası, doğal iyotun bir radyoizotopu olan İyot-131’in yaydığı radyasyonun tiroid hücrelerini tahrip etmesini temel alır. Tirotoksikoz gibi tiroid bezinin fazla çalıştığı hastalıkların ve tiroid kanserinin tedavisinde 70 yılı aşkın bir süredir kullanılan güvenilir bir yöntemdir. Tiroid kanserli hastalarda ameliyat sonrası geride kalmış olan tiroid dokusunun yok edilmesinde veya tiroid kanserlerinin uzak metastazlarının tedavisinde etkinliği kanıtlanmıştır. Tiroid bezinin fazla çalıştığı durumlarda ise fazla çalışan tiroid hücrelerini tahrip ederek tiroid bezinin fonksiyonlarının normal seviyeye dönmesine yardım eder. Halk arasında “atom tedavisi” olarak bilinmektedir.
Radyoaktif iyot tedavisi etkini nasıl gösterir?
İyot tiroid bezinin tiroid hormonlarını üretmek için ihtiyaç duyduğu bir elementtir. İyot-131 ise yiyecekler ile aldığımız iyotun radyoaktif halidir. Radyoaktif halde bulunan İyot-131 çevresine tahrip edici özellikte beta radyasyonu yayar. Ağız yoluyla kapsül şeklinde verilen radyoaktif iyot, tiroid hücreleri içine girer. Bu hücreler radyoaktif iyotun tamamını hücre içine alırlar. Hücre içine alınan radyoaktif iyot ise beta radyasyonu ile tiroid hücrelerini tahrip etmiş olur. Sonuç olarak ameliyat sonrası kalan tiroid dokusu, metastatik hastalarda ise metastatik tiroid kanserli hücreler yok olur.
Radyoaktif iyot tedavisi güvenli mi?
Radyoaktif iyot tedavisi 70 yıldan fazladır güvenle kullanılmaktadır. Ancak belli dozun üzerinde radyoaktif iyot tedavisi radyasyon güvenliği açısından bazı önlemler alınmasını gerektirmektedir. Kanser tedavisi sonrası birkaç gün hastanede yatmak gerekebilir. Alınacak bu önlemler daha çok hastanın çevresindeki insanların radyasyona maruz kalmasını engellemek amaçlıdır. Hamileler bu tedaviyi alamazlar. Yan etkileri nadir olarak görülmektedir. Tedavi sonrası birkaç gün geçici olarak mide bulantısı olabilir. Uzun dönemde ise yine seyrek olarak tat almada değişiklik, ağız kuruluğu gibi yan etkileri görülebilir. Bu yan etkiler daha çok fazla sayıda tedavi almış hastalarda seyrek olarak görülmektedir.
Bu tedaviyi ne zaman almalıyım?
Tiroid kanserinin birincil tedavisi cerrahidir. Erken evre ve küçük tümörlerde cerrahi tek başına tedavi için yeterli olmaktadır. Ancak tümörün büyüklüğü, histopatolojik alt tipi, aile hikayesi gibi birçok faktör radyoaktif iyot tedavisi kararının verilmesinde rol oynar. Tiroid kanseri tanısı almış her hasta, ameliyat sonrası mutlaka Nükleer Tıp hekimi tarafından, radyoaktif iyot tedavisinin gerekliliği açısından değerlendirilmelidir. Nükleer Tıp hekiminiz sizin için radyoaktif iyot tedavisinin gerekliliğini, tedavi gerekiyorsa tedavi zamanlamasını ve tedavi dozunu belirleyecektir.
Radyoaktif iyot tedavisi her tipteki tiroid kanserinde etkili midir?
Radyoaktif iyot tedavisi tiroidin foliküler hücrelerinden kaynaklanan papiller ve foliküler tipteki kanserlerinde kullanılabilir. Ancak daha az sıklıkta görülen farklı bir türdeki tiroid kanseri olan medüller tiroid kanserinin tedavisinde ise radyoaktif iyot tedavisinin yeri yoktur. Medüller tiroid kanserinin birincil tedavisi de papiller tiroid kanserinde olduğu gibi cerrahidir. Ancak metastazları olan medüller tiroid kanseri vakalarında, eğer tiroid kanser hücreleri somatostatin adı verilen özel bir reseptör içeriyor ise Lutesyum Oktreotid ile radyonüklid tedavi bu hastalara uygulanabilir. Bu tedavi hakkında daha detaylı bilgiye Lutesyum Oktreotid tedavisi linkinden ulaşabilirsiniz.