Hasta birey için öngörülen tedavi yanıtına veya hastalık riskine göre tıbbi kararların alındığı, bu strateji ile hastalığı değil, hasta bireyleri farklı gruplara ayıran bir tıbbi modeldir. En kısa tanımı ile tıbbi tedavinin her hastanın bireysel özelliklerine göre uyarlanmasıdır.
Nükleer tıp yapılan tüm tedavilerde radyoaktif maddeler kullanılır. Radyonüklid tedavi bu tedavilerin genel adıdır. Ancak tedavi edilen hastalığa ve verilen radyoaktif maddenin türüne bağlı olarak radyonüklid tedavi isimleri farklılık gösterebilir.
Bu tedaviler arasında en bilineni bazı tiroid hastalıklarının (Graves hastalığı, hiperakitf adenom) veya tiroid kanserinin tedavisinde kullanılan radyoaktif iyot tedavisidir. Halk arasında radyoaktif iyot tedavisi “atom tedavisi” olarak bilinir ve genel olarak nükleer tıpta yapılan her tür radyonüklid tedavi için atom tedavisi tabiri kullanılabilir.
Fibroblast aktive edici protein inhibitörü (FAPI) tümör hücrelerini görüntüleme için uygun bir hedef olarak görünmektedir.
Fibroblastlar vücudumuzdaki en yaygın doku olan bağ dokusunda en çok bulunan hücrelerdir. Kanserle ilişkili bir fibroblastlar ise hücre dışı matrisin yeniden şekillenmesini başlatarak veya sitokinleri salgılayarak tümör mikro çevresini destekleyen bir hücre türüdür.
Kanserle ilişkili bir fibroblastlar yukarıda sayılan özellikleri nedeni ile kanserli dokuların görüntülenmesi veya tedavi edilmesi için uygun bir hedef olarak görünmektedir. Bu amaçla geliştirilen bir ajan olan fibroblast aktive protein inhibitörleri (FAPI) kanserle ilişkili fibroblastların üzerinde bulunan proteinleri hedef almaktadır
Lutesyum-PSMA (177Lu-PSMA) tedavisi, ileri evre prostat kanserli hastalarda kullanımı günden güne artan bir radyonüklid tedavidir. Bu tedavinin amacı tümör boyutunu küçültmek, tümör hücrelerinin çoğalmasını durdurmaktır. Bu bağlamda hem hastalığın ilerleyişi kontrol altına alınabilir hem de yaygın kemik ağrısı, yorgunluk gibi ileri hastalık semptomlarını yatıştırmak mümkün olur. Bu tedavi genellikle hastalık ilerlediğinde, yayıldığında veya kemoterapi vb. gibi diğer tedavilerin yan etkileri hasta tarafından tolere edilemediğinde kullanılmaktadır.
PSMA prostat kanserli hücreler üzerinde yoğun olarak bulunan protein yapıda bir moleküldür. Eğer prostat kanseri vücudun başka kısımlarına yayıldı ise lenf nodu, kemik, akciğer gibi organlardaki metastatik hücrelerde de PSMA yüksek yoğunlukta bulunur. Lutesyum-PSMA tedavisinde, kanserli hücrelerdeki PSMA reseptörlerine bağlanan akıllı molekül, tahrip edici özellikteki radyasyonu kanser hücrelerine taşır ve kanser hücrelerini yok eder.
Alfa tedavi nükleer tıpta yapılan radyonüklid tedaviler arasında en gelişmiş olanıdır. Tıbbi amaçla kullanılan radyoaktif maddeler temel olarak alfa (a), beta(b) veya gama (γ) ışını yayan radyoizotopları içerirler. Gama ışınları nükleer tıpta görüntüleme amaçlı olarak kullanılır. Nükleer tıpta yapılan atom tedavileri ise genel olarak beta ışını yayan radyoaktif maddeler ile yapılmaktadır. Alfa tedavide kullanılan radyoaktif maddeler ise alfa tipi radyasyon yayarak etkisini gösterir.
**Alfa radyasyonu bozunumu sırasında, atom çekirdeğinden kopan alfa partikülü kanser hücresinde DNA zincirini kırar ve kanser hücresinin ölümüne sebep olur.**
Beta radyasyonundan 2 önemli farkı nedeni ile bazı kanser türlerinde ALFA TEDAVİ, diğer radyonüklid tedavilerden çok daha etkili olarak kabul edilmektedir.
Radyum tedavisi, prostat kanserinin iskelet sistemine ve kemiklere metastaz yaptığı veya yayıldığı hastalarda kullanılan bir ALFA TEDAVİ şeklidir. Bu tedavinin amacı kemiklerdeki kanser hücrelerini tahrip etmek, böylece tümörlerin küçülmesini ve hatta kaybolmasını sağlamaktır. Tedavi edici etkisinin yanısıra kemik metastazlarının sebep olduğu ağrıyı azaltmak için de kullanılır.
Radyum, kalsiyum elementi ile benzer kimyasal özelliklere sahiptir. Prostat kanserinde, kemikteki kanser hücreleri normal hücrelerden daha fazla kalsiyum kullanırlar. Bu nedenle radium vücuda verildiğinde, sağlık hücrelerden daha yoğun olarak kemikteki kanserli hücrelerde toplanır. Bu mekanizma sayesinde, kanser hücrelerini tahrip edecek olan alfa radyasyonu hedefine ulaşmış olur.
