KANSERE BAĞLI KEMİK AĞRILARININ RADYONÜKLİD TEDAVİSİ

Kemik metastazı ağrılarında radyonüklid tedavi

İskelet sistemi ileri evre kanser hastalarında en sık metastaza uğrayan organdır. Kemik metastazları ileri evredeki birçok kanserde ciddi bir komplikasyon nedenidir. Kansere bağlı kemik ağrısı, hiperkalsemi, patolojik kemik kırıkları, omurilik sıkışması bu komplikasyonlar arasındadır. Metastatik veya ileri kanserli hastaların %90’ına kadarının kansere bağlı ciddi ağrı yaşayacağı ve çoğunluğunun kemik ağrısı yaşayacağı bildirilmiştir. Omurga, pelvis ve kaburgalar genellikle ilk metastaz bölgeleridir. Meme, prostat, akciğer kanserleri tüm kanserlerin kemik metastazlarının yaklaşık %80’inden sorumludur.

Kansere bağlı kemik ağrısının tedavisinde, farklı tipteki ağrı kesiciler ile radyoterapi, hormon tedavisi, bifosfonatlar veya radyonüklid tedaviler gibi diğer yöntemler kombine edilerek kullanılır. Radyonüklid tedavinin önemli avantajları arasında birden fazla hastalık bölgesini aynı anda tedavi edebilmesi, uygulama kolaylığı, tekrarlanabilir olması ve diğer tedavilerle kombine edilebilmesi sayılabilir. Seçici olarak kemik dokuyu hedefleyen radyoaktif maddeler kansere bağlı kemik ağrısını tedavi etmek ve yaşam kalitesini artırmak için kullanılmaktadır.

Genel olarak kemik ağrılarının radyonüklid tedavisinde beta ışını yayan ve kemik metastazlarını hedef alan radyoaktif maddeler kullanılır. Alfa tipinde radyasyon yayan (Radyum-223) radyonüklid tedavinin ise ağrıyı tedavi etmenin yanısıra hastaların sağ kalım süresini uzattığı da ispatlanmıştır.

Bu tedavi nasıl yapılır?

Kemik metastazlarının ve metastaza bağlı ağrıların tedavisi için radyonüklid tedavinin yapılabilmesi için sizi takip eden onkoloji uzmanınız tarafından Nükleer Tıp Anabilim Dalı radyonüklid tedavi polikliniğine sevk edilmeniz gerekmektedir.  Gebe ve emziren hastalara uygulanabilen bir tedavi değildir. Tedavi öncesi kan değerlerinin belli bir seviyede olması gerekmektedir. Ek olarak kemik sintigrafisi veya kemik PET görüntüleme ile kemik metastazlarının tedaviye uygun olup olmadığı incelenmelidir. Bu değerlendirmeler kısa sürede tamamlanmakta ve ardından nükleer tıp hekimi tarafından metastazların yoğunluğu, yerleşim yerleri, hastanın yaşı, planlanan tedavi dozu vb. birçok faktör göz önüne alınarak tedavi kararı verilmektedir.

Tedavinin uygulaması kolaydır. Tedavi günü, hazırlanan radyoaktif madde hastaya damar yolundan yavaş infüzyon şeklinde verilir.  Bir süre müşahede altında tutulan hasta radyasyon güvenliği kuralları tekrar anlatıldıktan sonra taburcu edilir. Tedavi sonrası nükleer tıp hekiminin uygun gördüğü sıklıklarda kan sayımı için kontrole gelinmesi gerekmektedir.

Bu tedavi hangi kanserlerde yapılır?

Metastaza bağlı kemik ağrısı olan, her kanser tipinde uygulanabilir. Ancak tedavi kararı öncesi kemik taraması yapılarak kemik metastazlarının tedaviye uygun olup olmadığı belirlenmelidir. Ancak en çok uygulandığı kanser tipleri arasında, hem diğer kanserlere göre daha sık görüldüğü hem de kemiğe sık metastaz yapan kanserler oldukları için meme, prostat ve akciğer kanserleri sayılabilir.