NÖROENDOKRİN KANSERLERDE PET/BT GÖRÜNTÜLEME

Nöroendokrin tümörler ve moleküler görüntüleme

Nöroendokrin tümörler nadir görülen bir kanser tipidir. Nöroendokrin tümörler genellikle mide, bağırsak ve pankreas gibi sindirim sistemi organlarından (75%) daha az sıklıkta ise akciğerden (25%) ortaya çıkar.  Diğer tümörlere göre çok yavaş büyüdüğünden genellikle ölçülebilir boyuta gelmeleri ya da şikayetlere yol açmaları uzun zaman alır. Ancak hızlı büyüme potansiyeline sahip tipleri de bulunmaktadır. Kesin tedavisi cerrahidir. Ancak yavaş seyirli oldukları ve bu nedenle geç tespit edildikleri zaman tanı anında ileri evrede olma ihtimali bulunmaktadır. Bu nedenle nöroendokrin tümör şüphesi olan veya yeni tanı alan hastalarda hastalığın hangi evrede olduğunun tespit edilmesi büyük önem taşır. Hastalığın yaygınlığının tespit edilmesi için radyolojik görüntüleme tetkiklerinin yanısıra, son yıllarda moleküler görüntüleme yöntemleri nöroendokrin tümörleri en kesin biçimde tespit edebilmektedir. Bu amaçla nöroendokrin tümörler üzerinde bulunan somatostatin adı verilen reseptörler görüntülenir. Bu işlemin adı ise Galyum68- DOTATATE PET/BT, somatostatin PET/BT veya Oktreotid PET/BT olarak adlandırılır. Tüm bu isimler aynı görüntüleme yönteminin farklı isimleridir.

Somatostatin Reseptörü Nedir?

Somatostatin reseptörleri, vücutta çeşitli organlarda yaygın olarak bulunan ancak bazı özel alt tipleri nöroendokrin tümörler başta olmak üzere birçok kanser türünde tespit edilmiş olan hücre yüzey reseptörleridir.  Somatostatin reseptörlerinin belli alt tipleri kanserli hücrelerde normal hücrelere göre yaklaşık 10 kat fazla yoğunlukta bulunmaktadır.

Oktreotid PET/BT nedir?

Oktreotid PET/BT, somatostatin reseptörlerinin PET kamera ile tespit edilmesi için kullanılan görüntüleme testinin adıdır. Somatostatin reseptörlerine bağlanmak için tasarlanmış bir akıllı molekül ile görüntülemeyi sağlayacak olan bir radyoaktif madde Nükleer Tıp Anabilim dalında laboratuvar ortamında sentezlenir. Oktreotid PET/BT görüntüleme yapılacak hastaların kan dolaşımına, sentezlenen bu radyoaktif maddeden az bir miktarda enjekte edilir. Yaklaşık 1 saat sonra hasta PET/BT cihazına alınarak tüm vücut taraması yapılır. Verilen radyoaktif madde nöroendokrin tümör hücreleri üzerinde bulunan somatostatin reseptörlerine özgün bir yapıda olduğu için tümör hücrelerine bağlanır ve kanserli dokular görülebilir hale gelir. İstanbul Tıp Fakültesi gibi son teknoloji PET/BT cihazlarının bulunduğu merkezlerde, milimetrik boyuttaki kanserli hücreler dahi Oktreotid PET/BT ile görüntülenebilmektedir.

Oktreotid PET/BT hangi kanserlerde kullanılır?

Oktreotid PET/BT en sık nöroendokrin kanserleri tespit etmek için kullanılmaktadır. Ancak somatostatin reseptörleri başka kanser tiplerinde de bulunabilir. Bu nedenle  Oktreotid PET/BT nöroendokrin kanserler dışındaki bazı kanser türlerinde de somatostatin reseptörü bulunabildiği için farklı kanserlerde de somatostatin reseptörlerinin  görüntülenmesi için kullanılabilmektedir. Bu kanser tipleri arasında medüller tiroid kanseri, dediferansiye tiroid kanseri, paraganglioma, nöroblastoma, feokromasitoma sayılabilir. Oktreotid PET/BT görüntüleme hastalığınızı takip eden hekim tarafından gerekli görülür ise farklı kanser türlerinin tespitinde de ayırıcı tanı amaçlı veya tedaviyi yönlendirmek amaçlı olarak kullanılabilir.

Oktreotid PET/BT nasıl fayda sağlar?

Hekimler Oktreotid PET/BT ile;

→ Kanserli dokuların tam yerini ve başka organlara yayılıp yayılmadığını belirleyebilir (Evreleme).

→ En uygun tedavi seçimini yapabilir.

→ Uyguladığı tedavinin etkinliğini değerlendirebilir (Tedaviye yanıt değerlendirilmesi).

→ Tedaviye istenilen yanıtın alınamadığı vakalarda tedavi planını geç kalmadan değiştirebilir.

→ Takip sırasında kanser nüks ederse zamanında tespit ederek gerekli tedaviyi uygulayabilir.

→ Nöroendokrin tümörlü hastalarda hormon tedavisinin kararını verebilir

Oktreotid PET/BT  avantajları nelerdir?

MR ve BT gibi geleneksel görüntüleme yöntemlerinin aksine Oktreotid PET/BT, nöroendokrin tümörlerin tüm vücuttaki yaygınlığını belirleyebilir. Bir defada tüm vücut taranarak lenf nodları, kemikler, akciğer gibi tüm organlar taranarak hastalık henüz MR ve BT’de görünür hale gelmeden Oktreotid PET/BT ile tespit edilebilir.

Tümörün kaynaklandığı organın dışına yayılıp yayılmadığı, çevre dokular ile olan ilişkisi, uzak organlarda metastaz varlığı, tümörün moleküler özellikleri gibi birçok faktör, hekimin en doğru olan tedaviyi (cerrahi, ışın tedavisi, kemoterapi gibi) seçmesine yardımcı olur.

Nöroendokrin tümörlü dokularda somatostatin aktivitesinin belirlenmesi Lutesyum-Oktreotid (peptid reseptör radyonüklid tedavi) ile hedefe yönelik radyonüklid tedaviden yararlanabilecek metastatik nöroendokrin kanser hastalarının ayırımını yapabilir.